Toelichting op de wijzigingen

Voor een groen en duurzaam Hilversum zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: Wijkgericht onder de aandacht brengen van verduurzamingsmogelijkheden, ondersteuning bij de energietransitie, tegengaan van energiearmoede, isolatiefonds, verduurzamen gemeentelijk vastgoed, onderzoeken van innovatieve energiebronnen en het uitvoeren van Programma Groen.

Voor een mooi en betaalbaar wonen zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: Het uitvoeren van de woonvisie, het opstellen van wijkgerichte uitvoeringsagenda’s, de inzet op flex-wonen en het actualiseren van het parkeerbeleid.

Voor een zorgzaam Hilversum op het gebied van Zorg en Welzijn zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: Meer opvoedcoaches en jongerenwerkers, buddy’s voor jongeren, extra jeugdboa’s, ondersteunen van pleegzorg en leun- en steungezinnen, versterken samenwerking huisartsen, uitstroom uit zorg naar welzijnstrajecten, actieplan Ouder worden in Hilversum, Intensivering vrijwilligersbeleid, tegengaan eenzaamheid door ‘Samen is leuker’, 75+ gratis met de bus, investeren in digitaal meedoen voor ouderen, stimuleren WMO-initiatieven, nieuwe buurtvoorziening Riebeeck, stimuleren mantel- en respijtzorg, meer buurtsportcoaches.

Voor een zorgzaam Hilversum op het gebied van Werk en Inkomen zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: uitbreiden opleidings- en trainingsprogramma’s, experimenteren met de basisbaan, begeleiding doorstromen naar een baan, vroegsignalering schuldhulpverlening, verbeteren minimaregelingen en toegang tot digitale devices.

Voor bereikbaarheid en parkeren zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: vergroten verkeersveiligheid voor voetgangers en fietsers, verbeteren OV-knooppunt Crailo, aanpak asociaal verkeersgedrag, verdubbelen aantal laadpalen, voorbereiden fiets- en voetgangersbrug Joh. Geradtsweg en verdiepte onderdoorgang Naarderweg, quick-wins om doorstroming te bevorderen, transferium en hub Arenapark, Aansluiting nachtnet, invoeren betaald parkeren binnen de ring, extra fietsparkeerplekken.

Voor een bloeiende economie zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: Opstellen en uitvoeren gebiedsagenda’s, voorbereiden en uitvoeren herinrichting Gijsbrecht, stimuleren van broedplaatsen, aantrekken bedrijvigheid circulaire economie, stimuleren maatregelen energietransitie en duurzaamheid voor bedrijven, opstellen en uitvoeren plan praktijkgeschoolde arbeid, verruimen mogelijkheden horeca buiten het centrum.

Voor een aantrekkelijke stad zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: faciliteren kleine verenigingen, versterken cultuuraanbod, nieuwe bibliotheek en herinrichten kerkbrink, kleinschalige en aansprekende sportevenementen, nieuw sportbeleid, beweegvriendelijke openbare ruimte, meer ventilatie op scholen, lobby voor meer HBO onderwijs, ondersteuning dierenasiel, Hilversum 600 jaar.

Voor een veilig Hilversum zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: preventie programma’s alcohol, drugs en lachgas, voortzetten campagne veilig uitgaan, extra boa’s, extra inzet op bestrijding ondermijning, verbeteren nazorg personen met verward gedrag, samen met brandweer en Vitens komen tot een toekomstbestendig bluswaternetwerk, inspelen op veranderende organisatie brandweer.

Voor een betrouwbaar bestuur en gezonde financiën zijn in het coalitieakkoord 2022-2026 budgetten opgenomen voor: afschaffen van hondenbelasting, een wethouder minder en het versterken van bestuursondersteuning.

Deze behoedzaamheidsbuffer betreft een in het coalitieakkoord opgenomen storting in de algemene reserve. Dit is daarmee een veiligheidsmarge om onzekerheden in de begroting naar de toekomst toe op te vangen.

In navolging van de Raadsinformatiebrief 2022-43, waarin een 1e indicatie van de financiële effecten van de meicirculaire 2022 werd weergegeven, worden de definitieve effecten van de meicirculaire 2022 verwerkt in de begroting 2023 en de daarbij behorende meerjarenraming. Door het niet volledig opnemen van de ramingen van het nominale accres (85%), en het verrekenen van de in voorgaande begrotingen opgenomen stelposten naar aanleiding van de commissie van wijzen met nieuwe ramingen voor middelen is het werkelijke effect van de meicirculaire 2022 voor de jaren 2023 minder voordelig dan zoals gepresenteerd in RIB 2022-43.

In 2021 was het totale nadeel voor Jeugd € 1,5 miljoen. Dat nadeel is volgens de huidige ramingen structureel, wat vanaf 2023 nog € 0,2 miljoen hoger uit lijkt te komen. Bij gelijkblijvende aantallen en prijzen is daarmee het structurele effect een verhoging van de budgetten met € 1,7 miljoen. Naast deze ontwikkeling moeten de budgetten verhoogd te worden naar het verwachte prijspeil 2023. Contractueel zijn hiervoor indices overeengekomen die pas aan het einde van 2022 voor 2023 bekend worden. Wij dienen hiervoor nu een inschatting te maken en gaan vooralsnog uit van 3%, wat een verhoging van € 700.000 tot gevolg heeft. Ten aanzien van de taakstelling financieel gezond sociaal domein (zie RIB 2022-49) lukt het niet deze volledig in te vullen en voorgesteld wordt dit deel vrij te laten vallen (2023: 140.000). De stijgende aantallen en kosten komen met name voort uit verdere stijging van zware zorg (o.a. uit huisplaatsingen). Hierop hebben wij als gemeente beperkt invloed. Deze zorg wordt vooral ingezet en weggezet bij zorgaanbieders door andere wettelijke verwijzers. De Jeugdwet is een openeinde regeling waarbij er beperkt interventies mogelijk zijn. Wij denken, met bovenstaande budgetten, de zorg te kunnen leveren die de jongeren toekomt. Zekerheden kunnen echter niet gegeven worden. Indien nodig wordt de raad geïnformeerd over eventuele mee- of tegenvallers.

In 2021 was er een voordeel op WMO van € 0.6 miljoen, dit betreft een structureel voordeel. Voor 2023 en verder betekent dit dat bij gelijkblijvende aantallen en prijzen de budgetten verlaagd dienen te worden. Echter door een extra prijsstijging van 4% (€ 280.000) in de huishoudelijke hulp in 2022 komt dit voordeel deels te vervallen en blijft hiervan € 320.000 staan. Daarnaast zullen de budgetten aangepast dienen te worden voor het verwachte prijspeil 2023. Contractueel zijn hiervoor indices overeengekomen die pas aan het einde van 2022 voor 2023 bekend worden. Wij dienen hiervoor een inschatting te maken en gaan vooralsnog uit van 3%, wat resulteert in een ophoging van het budget van € 520.000. Ten aanzien van WMO geldt ook dat de achterstanden van de afhandelingstermijnen verder oplopen. Om de afhandelingstermijnen door het gestegen aantal aanvragen sinds 2017 tijdig af te kunnen handelen en het de uitvoering van de WMO toekomstbestendig te maken wordt extra formatie gevraagd (3,5 fte: 270.000). Voor 2023 wordt er daarnaast een incidenteel budget gevraagd van € 168.000 voor de benodigde inhaalslag. Ten aanzien van de taakstelling financieel gezond sociaal domein (zie RIB 2022-49) lukt het niet deze volledig in realiseren en er wordt voorgesteld dit deel vrij te laten vallen (2023:  € 450.000 en 2024: € 250.000). De WMO is een openeinde regeling waarbij er beperkt interventies mogelijk zijn. Wij denken dat wij, met bovenstaande budgetten,  de zorg kunnen leveren die de inwoners toekomt. Zekerheden kunnen echter niet gegeven worden. Indien nodig wordt de raad geïnformeerd over eventuele mee- of tegenvallers.

De raming van de rentelasten over langlopende leningen is geactualiseerd. De rentelasten nemen toe door de stijgende trend van de rentetarieven en de toenemende leningschuld.

Vanaf 2023 bieden we de algemene voorziening Passende BSO (op basis van de Wet Kinderopvang) aan waarin de bestaande lokale algemene voorziening BSOi en het bestaande maatwerkdienstverleningsproduct BSO+ (op basis van de Jeugdwet) opgaan. Bij Passende BSO subsidieert de gemeente de extra kosten die een kinderopvangorganisatie moet maken voor een kleinere groepsgrootte (11 kinderen ipv 20 kinderen) en de hoger opgeleide begeleiding.

Jaarlijks wordt de verwachte cao-verhoging in de begroting verwerkt. De te verwachte cao-verhoging wordt vastgesteld op basis van de CPB ramingen. Het CPB verwacht in 2023 een verhoging van 3%, wat overeenkomt met een verhoging van € 1.800.000. Daarnaast is als gevolg van de toenemende inflatie in deze begroting rekening gehouden met een bedrag van € 300.000 aan extra toe te kennen subsidiegelden. Deze verhogingen wordt gedekt door de inzet van de stelpost nominale ontwikkelingen. Het restant van de stelpost is daarmee € 200.000 en valt vrij ter gedeeltelijke dekking van de in deze begroting overige claims voor nominale ontwikkelingen

Op basis van de kaderbrief van de Regio is in de Voorjaarsnota een stelpost voor de hogere bijdrage aan de Regio opgenomen. Op 14 juli jl. is in het Algemeen Bestuur van de Regio Gooi en Vechtstreek de Regiobegroting vastgesteld. De stelpost uit de Voorjaarnota is nu uitgewerkt naar de werkelijk te verwachten lasten 2023 en verder. Het nadeel wordt voornamelijk veroorzaakt door hogere GAD kosten door meer inwoners. Deze hogere bijdrage wordt meegenomen in de berekening van de kostendekkendheid van de afvalstoffenheffing.

Parkeerservice voert werkzaamheden uit ten behoeve van de parkeergarages, de  parkeerautomaten en handhaving ten behoeve van parkeren. De kosten voor 2022 waren als gevolg van de uitvoeringsovereenkomst verhoogd met € 39.000 .De uitvoeringsovereenkomst 2023 stijgt als gevolg een wijziging van de tarieven zoals vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering van Parkeerservice met ten opzichte van 2022 met € 52.000. Dit leidt tot structurele lastenstijging van € 91.000.

In het coalitieakkoord 2022-2026 "Hilversum koesteren" is de afschaffing van de hondenbelasting opgenomen. Dit leidt tot een structurele inkomstenderving van 510.000 en een structurele lastenvermindering van 55.000.Dit betreft een aanvulling op het saldo dat vermeld staat in het coalitieakkoord. In het coalitieakkoord wordt rekening gehouden met een totale lastenvermindering van € 110.000 in 2023 en € 160.000 in de daarop volgende jaren. Dit is te optimistisch. De daadwerkelijke structurele lastenvermindering bedraagt € 55.000. Hetgeen leidt tot een aanvullende begrotingswijziging van € 55.000 in 2023 en € 105.000 structureel vanaf 2024.

In 2023 wordt een bedrag van 15.000 euro vrijgemaakt vanuit de algemene middelen om menstruatieproducten beschikbaar te stellen bij verschillende uitgiftepunten, zoals de voedselbank, buurtcentra, andere semioverheidsinstellingen en waar nodig op scholen. In samenwerking met het armoedefonds. Hierbij wordt, naast de reguliere menstruatieproducten ook gekeken naar eventuele behoefte aan duurzame producten zoals menstruatiecups, die meermaals kunnen worden gebruikt.

Deze begroting laat een voordelig saldo zien. Om de toekomstbestendigheid van de gemeentefinanciën te vergroten is ervoor gekozen om een structureel saldo van € 1.000.000 te presenteren. Het saldo daarboven wordt toegevoegd aan de algemene reserve.

De huidige economische ontwikkelingen hebben voor vele burgers grote gevolgen. Dit zal naar grote waarschijnlijkheid tot gevolg hebben dat de hulpvraag bij de gemeente zal toenemen. Om deze extra vraag te kunnen verwerken wordt er in deze begroting een stelpost van € 1.000.000 opgenomen voor de komende twee jaar. De raad zal over de besteding van deze middelen geïnformeerd worden.

Het perceel grond aan de Naarderweg, (voormalig zwembad Crailoo) wordt verkocht. Er zijn diverse ontbindende voorwaarden van kracht. Indien deze voorwaarden niet worden ingeroepen en de akte van levering wordt ondertekend in 2023, is er per saldo (na aftrek van de boekwaarde) een meer-opbrengst in 2023 van € 2.009.270 die gedoteerd kan worden aan de Reserve stedelijke ontwikkeling.

De kapitaallasten, afschrijvingen en toegerekende rentelasten worden jaarlijks geactualiseerd.

De woonlasten voor huurders en (woning)eigenaren stijgen met 1,5%. Hierbij is voor de berekening van de tarieven van de riool- en afvalstoffenheffing 2023 rekening gehouden met een kostendekking van 99% resp. 89%. Meer informatie is terug te vinden in de paragraaf lokale heffingen van deze begroting.

De huidige contracten van het bestaande dataplatform en de software voor het waarderen van gebouwen en percelen lopen af en moeten conform het bestaande inkoopbeleid in 2022 opnieuw worden aanbesteed. Het dataplatform moet na aanbesteding worden ingericht, gemigreerd en gekoppeld. Om dit te kunnen realiseren is zowel in de jaren 2023 (€ 70.000) als 2024 (75.000) incidenteel projectbudget nodig.  Vanaf 2024 bedragen de structurele beheerkosten, vanwege prijsstijgingen, € 25.000 extra ten opzichte van de huidige situatie. Daarnaast moet in 2023 ook de software voor het waarderen van gebouwen en percelen worden ingericht (implementatie van de taxatiemodellen, permanente marktanalyse en workflow van WOZ-bezwaren). Ook moeten gebruikers worden opgeleid, koppelingen met landelijk voorzieningen worden gelegd en de bestaande data gemigreerd. Deze omvangrijke aanpassing van de software inrichting vraagt een incidentele investering van € 70.000 in 2023. Aangezien het beide SaaS oplossingen betreft moeten deze lasten worden verantwoord in de exploitatie en kunnen ze niet als investering worden opgenomen. Doordat de aanbesteding en implementatie van het financiële- en belasting systeem met een jaar is uitgesteld, kan de opgenomen taakstelling in 2023 van € 75.000 niet gerealiseerd worden en komt te vervallen.

Hilversum heeft een wettelijk taak ten aanzien van de Basis Adresgegevens Gegevens (BAG) en de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT). Deze basisgegevens van alle gebouwen, percelen etc. vormen de basis voor de aanslagoplegging gemeentelijke belastingen en moeten ten alle tijden goed en volledig te zijn. De oordeel van de Waarderingskamer en de interne kwaliteitscontrole wijzen uit dat een kwaliteitsverbetering en inhaalslag van gegevensmutaties noodzakelijk is. De gegevens moeten worden gecontroleerd, vervolledigd en het proces moet structureel worden verbeterd. Om de noodzakelijke acties vorm te geven is, op basis van de huidige inzichten, een impuls investering van € 207.500 in 2023 en € 15.000 in 2024 noodzakelijk.

Het Rijk heeft vanwege de parlementaire ondervragingscommissie kindertoeslagaffaire (POK) bij de decembercirculaire (zie RIB 2022-9) middelen beschikbaar gesteld ten behoeve van versterking van de dienstverlening en het rechtspositie van de inwoners.  Ten tijde van de decembercirculaire zijn de extra middelen toegevoegd aan de algemene middelen. Nu zijn er plannen om de middelen te gebruiken ten behoeve van de algemene dienstverlening van de gemeente (€ 60.000) en voor de meer specifieke dienstverlening (rechtspositie) voor kwetsbare mensen (€ 120.000). Dit in lijn met de doelstellingen van de POK-gelden. Momenteel worden enkele varianten uitgewerkt samen met enkele externe partijen om in 2023 tot de juiste invulling te komen.

Bij de kadernota 2021 is middels Amendement 21-77 de inkomensgrens voor 2022 van de resterende minimaregelingen op 130% van het minimumloon gelegd. Hiermee ligt de inkomensgrens van alle minimarelingen voor 2022 op de inkomensgrens van 130%. Voorgesteld wordt om de inkomensgrenzen voor alle minimaregelingen structureel op 130% te leggen. Dit vergroot de uitlegbaarheid naar de inwoner en voorkomt schommelingen, hetgeen wellicht bijdraagt aan de betrouwbaarheid van de overheid. In lijn met amendement 21-77 is de verwachting dat hiervoor een extra budget van structureel € 110.000 nodig is.

Het beheer van zwembad De Lieberg en de 4 gemeentelijke sporthallen (De Meent, Kerkelanden, Dudok Arena en De Lieberg)  is opnieuw aanbesteed voor een periode van 5 jaar. De nieuwe contractuele afspraken leiden enerzijds tot een verhoging van de huurinkomsten en anderzijds tot een verhoging van de bijdrage aan de exploitatiekosten.

Op basis van het historisch verloop is een inschatting gemaakt van het aantal te leveren diensten, waarvoor leges geheven worden.  Deze mutaties leiden tot aanpassing van zowel de opbrengsten leges als de lasten voortvloeiend uit de hiermee samenhangende afdrachten. Bij de berekening is gebruik gemaakt van de tarieven 2022. De tarieven 2023 zijn op dit moment nog niet bekend.

Het ontwikkelen van een Omgevingsmonitor volgt op het vaststellen van de Omgevingsvisie in 2023 en wordt in 2023 ontwikkeld binnen het programma Datagedreven sturing. De monitor is bedoeld om de voortgang van de Omgevingsvisie te volgen alsmede een jaarlijks gesprek met inwoners en organisaties daarover te voeren als onderdeel van de beleidscyclus. De monitor bevat zowel een periodieke ‘foto’ als een 5/10 jaar forecasting. Het ontwikkelen van een Omgevingfoto is onderdeel van het raadsvoorstel ‘afronding fase 2 participatie Omgevingsvisie’. In 2023 wordt een programma van eisen opgesteld en een eerste versie van de monitor geproduceerd.

Op 13 juli 2022 heeft de gemeenteraad fase 2 van het bestuurlijk PvA Omgevingsvisie afgerond met een raadsbesluit. In het (geamendeerde, A22-59) besluit heeft de raad in afwijking van het bestuurlijk PvA het college opgedragen de ontwerp Omgevingsvisie voorafgaand aan het formele inspraakproces aan de raad ter besluitvorming voor te leggen. De consequentie daarvan is er meer inzet gepleegd moet worden om de ontwerp Omgevingsvisie vast te stellen (o.a. aanpassing Omgevingsvisie nav het raadsbesluit) en dat de inzet tot ver in 2023 doorloopt (participatie, inspraak en aanpassen Omgevingsvisie nav inspraak). Voor 2023 is geen budget in de begroting beschikbaar. De wethouder RO heeft namens het college bij behandeling van het amendement aangegeven dat vanwege het amendement middelen in de begroting 2023 moeten worden opgenomen. Er is voor de extra werkzaamheden (communicatie, participatie, opstellen omgevingsvisie) in 2023 € 50.000,- uitvoeringsbudget nodig.

In de kadernota 2020 is een stelpost opgenomen van € 50.000 in 2022, € 100.000 in 2023 tot € 150.000 structureel vanaf 2024. Achtergrond van deze stelpost is het realiseren van besparingen op formatie door invoeren van nieuwe digitale kernapplicaties zoals nieuwe Zaaksysteem, E-HRM en financiële administratie en het inzetten van robotisering innovatie tools. Daarnaast moet het huidige digitale inkoop-bestel en factuurproces (end to end) in elkaar worden gevoegd en gedigitaliseerd. Bij de Voorjaarsnota 2022 is jaarschijf 2022 al afgeboekt maar na verdere analyse is vastgesteld dat de stelpost volledig afgeboekt moet worden. De aanbesteding van het nieuwe financiële systeem is vertraagd en zal 01-01-2024 worden geïmplementeerd, Robotisering is niet uitgevoerd en de invoering van digitale kernapplicaties Zaaksysteem en E-HRM hebben niet geleid tot besparingen. Ook wordt niet verwacht dat invoering van het nieuwe financiele systeem vanaf 2025 kan leiden tot een besparing.

Conform het raadsvoorstel Stichting Mediafonds (raad 9 juni 2022) wordt het restant van de reserve Regionaal Mediacentrum (RMC) ingezet voor de uitvoering van de startnotitie in 2024 en 2025.